1:Türklerin devlet teşkilatında başarılı olmasının sebepleri nelerdir?
1C: Devlet kurmak millet olmanın tabii bir gereği değildir. Hiç devlet kurmamış milletler tarihte mevcuttur. Ama Türk milletinin “devlet kurma” tecrübesi çok eskilerden başlayıp aralıksız devam etmiştir. Bu devlet hayatı Türk milletinin şuurunda kök salmıştır. Türk milleti, bekasını devletiyle bir gördüğü için tarih boyunca Türk devletlerinde biri yıkılırken diğeri onun boşluğunu doldurmuştur.
2:İlk türklerde devlet halk ilişkisi nasıldı?
2C:İlk türklerde halk sınıflara ayrılmamıştır.Ayrıca fertler özel hukuk,ekonomik ve sosyal hürriyet ile özel mülkiyet hakkına sahip olmuştur.’’Halk devlet için değil;devlet halk içindir.’’anlayışının benimsenmiştir.
3:Türk cihan hakimiyeti düşüncesi nedir?
3C:Türk devletlerinde yönetme yetkisi Gök tanrıdan Kağan bu yetkiye sadece kendi devletinde değil yeryüzündeki bütün insanlar üzerinde kullanmıştır.Bu doğrultuda kağan dünyayı hakimiyeti olarak yönettiği bütün insanları adaletli bir yönetimi ile huzur,refah,barış ortamında yaşatmayı kabul eder.Buna türk cihan hakimiyeti denir.
4:Sultan II.mahmut döneminde merkezi otoriteyi güçlendirmek için hangi ıslahatlar yapılmıştır?
4C:Divan teşkilatı kaldırıldı yerine nazırlıklar kuruldu.Tımar sistemi kaldırıldı.Devlet memurları maaşa bağlandı.Memurların yargılanması için Dar-ı Şura-yı Bab-ı Ali adında mahkeme kuruldu.Müsadere sistemi kaldırıldı.İlk kez posta teşkilatı kuruldu.İlk kez nüfus sayımı yapıldı.Taşra teşkilatı eyalet,liva ve kazalar olarak düzenlenmiştir.
5:Tanzimat döneminde halkın yönetime katılması nasıl sağlanmıştır?
5C:Devlet adamlarına yerdımcı olmak amacıyla halktan temsilcilerinde yer aldığı—vilayet idare meclisi---,---liva idare meclisi---,ve köylerde ihtiyar heyeti oluşturuldu.Ayrıca vilayetlerde her yıl belirli zamanlarda toplanmak üzere –vilayet umum meclisleri kurldu.---Livadan seçilen yerel temsilciler bu mecliste halkın isteklerini merkeze iletme şansına sahip oluyorlardı.Bu şekilde halk yönetime katıldı.
6:Mebusan ve ayan meclisi arasındaki farklar nelerdir?
6C:Mebusan meclisi:Üeleri halk tarafından her elli bin erkek nüfusa bir temsilci gelecek şekilde,iki dereceli bir seçimle belirlenirdi.Bu meclise gelenler vilayet meclislerinin üyeleriydi.Çalışmalarını açık oturumlarda yürütürlerdi.padişah gerektiğinde meclisi fesh etme hakkına sahipti.
Ayan meclisi:Üyeleri padişah tarafından seçilir ve ömür boyu görevde kalırlardı.Üye sayısı mebusan meclisi üyelerinin üçte birini aşamazdı.Önemli görevler yapmış bürokratlarla bir kaç ulema sınıfı üyesinden oluşurdu. Çalışmalarını kapalı oturumlarda yürütürdü.
--Gulam sistemi: Çocuk yaşta toplanan asker adayları, gulâm yetiştirme merkezlerine (gulâmhane) getirilirler, burada at üzerinde silah kullanmayı, saray terbiyesiyle sultana hizmet etme usullerini öğrenirlerdi. Sultana yakın devlet yöneticileri ve yüksek seviyeli komutanlar gulâm sisteminden yetişiyordu.. Sultanlar kendilerine en yakın askerler olan hassa birliklerini (Gulâman-ı Has) gulâmlardan seçerlerdi. Hassa askerleri savaşa her an hazır olan eğitilmiş askerlerdi.
--Devşirme Sistemi: Devşirme, Osmanlı İmparatorluğu'nun ele geçirdiği özellikle Rumeli ve Balkanlardaki Hristiyan topraklardan genç ve yetenekli çocukların toplanarak, sıkı bir eğitim altında üstün bir asker ve yönetici sınfı oluşturma sistemidir.Osmanlılar; genç ve yetenekli çocukları seçerken sarışın olanları seçmeyip, dikkat çekmeyecek olan esmerleri seçerlerdi. Ayrıca çocukları seçerken alınacak olan çocuğun evdeki tek erkek çocuk olmaması şartı ile alınırdı.Devşirmeler, Yeniçeri Ocağı ve Bostancı Ocağı'nın temelini oluşturur. Devşirme, Osmanlı'da fethedilen bölgelerdeki yabancı ailelerin çocuklarının 1/5 ini alarak onları yetiştirip yeteneklerine göre; eğer güçlü ve dövüşmeye yatkınsa Yeniçeri, devlet işlerine yatkınsa Saray'a alınırdı. Osmanlı tarihindeki büyük komutanların, devlet adamlarının vezirlerin pek çoğu devşirme sisteminden gelmekteydi.
BOŞLUK DOLDURMA
1:İlk türk devletlerinde devlet işleriyle ilgili önemli kararlar kurultayda alınırdı.
2:İlk türk devletlerinde hükümet başkanının görevini üstlenen kişiye aygucu denir.
3:Türk-İslam devletlerinde Gulam sistemi ilk kez Karahanlılarda görülmüştür.
4:Büyük selçuklu Devletinde devlet meselerinin görüşülüp karara bağlandığı kuruma Divan-ı Saltanat denir.
5:Osmanlı devletinde kamu hukukunun her şeyin üzerinde tutulması Kanuni Kadim olarak adlandırılmıştır.
6:Tanzimat fermanının yayımlanmasına yol açan yenilikler II.Mahmud döneminde yapılmıştır.
7:II.Meşrutiyetin ilanında İttihat ve Terakki etkili olmuştur.
8:Türk kadınına milletvekili seçme ve seçilme hakkı 1934 yılında tanınmıştır.
DOĞRU—YANLIŞ
1:(Y)Türklerde hakimiyetin kaynağı töreye dayanmaktadır.
2:(Y)İlk türk devletlerinde ordunun önemli bir bölümü ücretli askerlerden oluşmaktaydı.
3:(D)Türk-İslam devletlerinde saray devletin idare edildiği merkezdir.
4:(D)Tuğrul bey,abbasi halifesinin dünyevi sorumluluğunu üzerine alarak din ve devlet işlerini birbirinden ayırmıştır.
5:(Y)Osmanlı devletinde tımar sisteminin bozulması merkezi otoriteyi arttırmıştır.
6:(Y)Tanzimat fermanı ile ilk kez batılı anlamda yenilikler yapılmıştır.
7:(Y)Kanuniesasi türkiye cumhuriyetinin ilk anayasasıdır.
8:(D)Laiklik 1937’de anayasaya dahil edilmiştir.
|